Pozwól, że pominę w tym artykule wstęp dotyczący wyjaśnienia, czym jest kredyt ekologiczny z 2 powodów:
- Po pierwsze – piszę o tym tutaj:
- Po drugie – jeśli czytasz ten artykuł, to znaczy, że masz już mniejsze lub większe doświadczenie z tą dotacją.
A jeśli doświadczenie to jest negatywne, bo np. nie otrzymałeś dotacji w poprzednim naborze albo przed startem w konkursie chcesz dowiedzieć się, jak zminimalizować ryzyko odrzucenia wniosku o dofinansowanie – ten artykuł bez wątpienia jest dla Ciebie.
Jak na matematyka przystało – zacznę od liczb.
W pierwszym naborze (i jak dotąd jedynym ocenionym przez BGK) polskie firmy złożyły 345 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę 709,9 mln zł. Alokacja środków na ten nabór wynosiła 660 mln zł, natomiast BGK przyznał 396,2 mln zł 140 firmom.
Oznacza to, że nie punkty na liście rankingowej miały znaczenie, a poprawność przygotowania dokumentów aplikacyjnych.
Dlaczego zatem aż 205 projektów nie otrzymało oceny pozytywnej? Przecież kryteria były jasne a warunki dostępowe – w porównaniu do innych konkursów, w których np. trzeba wykazać innowacje, etc.
Powodów – jak zawsze – może być wiele, a firmy chcące ubiegać się o dofinansowanie w kolejnych naborach (a w planach są co najmniej 2) powinny zwrócić uwagę na najczęstsze problemy, które mogły zaważyć na wyniku oceny wniosków.
1. Niezgodność formalna – pułapka niedoprecyzowanych szczegółów
Wnioski o dofinansowanie są bardzo szczegółowe i wymagają precyzyjnego spełnienia wszystkich wymagań formalnych. W przypadku kredytu ekologicznego, niewielkie odstępstwa od wymogów mogą skutkować odrzuceniem całego projektu. Na tym etapie wyłożyło się 59 projektów. Co poszło nie tak?
- Brak wymaganych załączników. A tych było w kredycie ekologicznym zaledwie 2. Dwa, ale bardzo istotne załączniki – audyt energetyczny i promesa bankowa. Mogło się zdarzyć tak, że przedsiębiorcy złożyli zatem wnioski niekompletne, licząc na ewentualne uzupełnienie na kolejnych etapach oceny. Mimo restrykcyjnego sposobu funkcjonowania generatora składania wniosków, który teoretycznie nie przepuści wniosku do złożenia bez tych dokumentów, domyślam się, że mogły pojawić się przypadki np. zaimplementowania do systemu plików, które dopuściły rejestrację wniosku, ale nie były to audyt czy promesa bankowa. Przyczyna może leżeć w zbyt niskiej świadomości Wnioskodawcy co do procedury oceny formalnej.
- Nieuzupełnienie wniosku na etapie oceny formalnej. I tu mamy dwa przypadki: jeden to taki, w którym w ogóle nie dokonano uzupełnień w wymaganym, nieprzekraczalnym terminie. Dlaczego? Ponieważ Wnioskodawca zrezygnował z realizacji projektu. Ponieważ nie dopilnowano terminu (pani z sekretariatu, której adres podano do kontaktu też jest tylko człowiekiem). Ponieważ nie odczytano uzupełnień ze względu na wyjazd zagraniczny. Ponieważ (wybierz własne). Niestety w takiej sytuacji kończy się nasza droga w pozyskaniu dotacji (nierzadko na kilka mln zł). Drugi przypadek dotyczy uzupełnienia dokumentacji, ale w sposób nieprawidłowy, niezgodny z wezwaniem do złożenia wyjaśnień. Winowajcą okazuje się tu brak wiedzy o tym, jak poprawnie złożyć uzupełnienia, o tym, jak wygląda procedura ze strony oceniających oraz jakie uzupełnienia będą dla nich wyczerpujące. Nierzadko przyczyną może być brak wiedzy lub małe zaangażowanie audytora energetycznego uniemożliwiające korekty audytu. Może też się okazać, że dane są niespójne w dokumentacji wniosku, np. w obszarze wskaźników projektu.
2. Brak jasnego uzasadnienia dla proekologicznego charakteru inwestycji
Choć kredyt ekologiczny przeznaczony jest na działania związane z ochroną środowiska, nie każda inwestycja promowana jako „ekologiczna” spełnia oczekiwania ekspertów oceniających. Część wnioskodawców mogła nie przedstawić wystarczającego uzasadnienia dla proekologicznego charakteru swoich projektów, w szczególności w zakresie oszczędności energii pierwotnej (przypominam, że absolutne minimum to 30%).
3. Niewystarczająca jakość dokumentacji technicznej
Wielu wnioskodawców koncentruje się na części opisowej wniosku, nie zwracając należytej uwagi na dokumentację techniczną, która często ma kluczowe znaczenie w procesie oceny. Dobrze przygotowana dokumentacja techniczna, w tym przypadku – audyt energetyczny i fakultatywny audyt efektywności energetycznej, musi przedstawiać szczegóły inwestycji, technologie oraz rozwiązania, które będą wdrażane, wraz z analizą efektywności energetycznej. Brak profesjonalnie przygotowanych analiz, planów czy budżetu może skutkować negatywną oceną wniosku.
4. Niezgodność z harmonogramem i budżetem projektu
Budżet projektu i harmonogram to kolejne elementy, które bywają przyczyną odrzucenia wniosków. Zbyt optymistyczne założenia dotyczące kosztów i czasu realizacji mogą być odebrane jako ryzykowne przez oceniających, którzy muszą mieć pewność, że projekt zostanie zrealizowany w sposób realistyczny i odpowiedzialny. W pierwszym naborze wniosków konieczne było przedstawienie zestawienia uzyskanych ofert i tym samym uwiarygodnienie budżetu. Wiele przedsiębiorstw mogło w sposób niezgodny przeprowadzić tzw. szacowanie wartości zamówienia, nie przedstawić wymaganych ofert cenowych, uznać we wniosku oferty nieporównywalne, etc.
5. Niewystarczająca znajomość kryteriów oceny i brak konsultacji
Wielu przedsiębiorców przystępuje do składania wniosków samodzielnie, pomijając konsultacje z ekspertami lub doradcami specjalizującymi się w funduszach unijnych.
Rodzi to pewne błędy w przygotowaniu dokumentacji. Brak odpowiedniego wsparcia już na etapie planowania projektu stwarza często komplikacje w przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji, zgodnej z wymogami. Ponadto, wniosek o dofinansowanie musi być przygotowany w odpowiedni sposób. Oczywiście – jest dostępna instrukcja na stronie internetowej, ale niektóre obszary są dla Wnioskodawców „czarną magią”. O ile, są oni bowiem ekspertami w swojej branży i bez problemu uzupełniają części związane z technologią czy z dotychczasową działalnością, o tyle zapewne pierwszy raz w karierze spotkali się z koniecznością udowodnienia, że np.:
– panele PV będą zgodne z zasadami dostępności dla osób z niepełnosprawnościami;
– w projekcie zachowana zostanie zasada równości szans i niedyskryminacji;
– projekt jest zgodny z zasadami 6R;
– wskaźniki muszą być mierzalne, obiektywnie weryfikowalne;
– planowana do zakupu maszyna wprowadzi zasadniczą zmianę całościowego procesu produkcyjnego, zgodnie z definicją (…), etc.
Pomoc specjalisty mogłaby znacząco zwiększyć szanse na uzyskanie dofinansowania, gdyż konsultanci mają doświadczenie w przygotowaniu dokumentów, które spełniają wymogi formalne i merytoryczne. Wiedzą, jak te kryteria czytać, interpretować i jak weryfikować, w jaki sposób dany projekt je spełnia. Ponadto, mają też doświadczenie w uzupełnianiu wniosku, komunikacji z Instytucją ogłaszającą konkurs.
Jakie kroki podjąć przed kolejnym naborem?
Jeśli Twoja firma planuje aplikować w kolejnym naborze, warto podejść do przygotowania wniosku z większą dokładnością. Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Przejrzyj dokładnie kryteria oceny – zwróć uwagę na każdy wymóg formalny i merytoryczny, by wyeliminować potencjalne niezgodności.
- Skonsultuj się z ekspertem – ekspert ds. funduszy unijnych może pomóc Ci w przygotowaniu profesjonalnego wniosku i uniknięciu błędów formalnych. W rozmowie z ekspertem pytaj śmiało o przykłady, różne opcje, rozwiązania. Pamiętaj, że jest on nie tylko po to, aby przygotować dokumentację, ale też aby przekazać Ci wiedzę, niezbędną do realizacji Twojego projektu.
Co istotne, profesjonalista przeprowadzi Cię przez cały proces. Niezmiernie istotne, jeśli współpracuje on również z audytorem energetycznym, mającym doświadczenie w przygotowaniu dokumentacji w tym konkretnym konkursie.
- Przygotuj rzetelną dokumentację techniczną – skup się na jakości dokumentacji technicznej, która pokaże, że projekt jest zarówno wykonalny, jak i proekologiczny.
- Dokładnie zaplanuj budżet i harmonogram – staraj się przyjąć realistyczne ramy czasowe i budżetowe, a kwoty poprzyj porównywalnymi ofertami cenowymi.
- Przeanalizuj opinie firm, które otrzymały dofinansowanie – wiedza na temat sukcesów i wyzwań innych firm może pomóc w lepszym przygotowaniu Twojego projektu.
Podsumowanie
Wysoki odsetek negatywnie ocenionych wniosków w pierwszym naborze kredytu ekologicznego pokazuje, że proces aplikacji wymaga precyzyjnego przygotowania. Warto potraktować tę sytuację jako lekcję i przygotować się do kolejnych naborów jeszcze lepiej. Kredyt ekologiczny jest ogromną szansą dla polskich firm na rozwój zgodny z trendami zrównoważonego rozwoju, ale wymaga odpowiedzialnego podejścia i profesjonalizmu na każdym etapie procesu aplikacyjnego.
Proces ten w przejrzysty sposób omawiają nasi audytorzy w rozmowie z Michałem Bartczakiem – możesz obejrzeć wideo jeśli tylko chcesz pod linkiem.
Jeśli masz pytania albo oczekujesz recenzji czy też poprawy Twojego wniosku – wypełnij formularz kontaktowy na stronie.
Odezwę się do Ciebie i porozmawiamy, jak pozyskać środki na realizację Twojej inwestycji.